ZDANIEM EKSPERTA: AKTUALNE PRZEPISY DOTYCZĄCE ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU

Od 1 stycznia 2021 roku, kraje członkowskie Unii Europejskiej stoją w obliczu nowego stanu prawnego, którego wyznacznikiem jest zatwierdzenie zasobu własnego opartego na wkładzie każdego kraju członkowskiego w postaci podatku pobieranego od stosowania opakowań z tworzyw sztucznych, które nie nadają się do recyklingu. Składka ta jest obliczana poprzez zastosowanie stawki 0,80 €/kg względem całkowitej ilości odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych, pomniejszonej o odpady poddane recyklingowi, zgodnie z dyrektywą 94/62/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 1994 r. (która reguluje kwestie opakowań i odpadów opakowaniowych).

Oczekuje się, że dzięki tym zasobom własnym, Unia Europejska zbierze około 7 000 miliardów euro rocznie, z czego na przykład Hiszpania wniosłaby około 400-650 miliardów euro, od których należałoby odjąć około 142 milionów euro, ponieważ jej dochód narodowy brutto jest niższy od średniej europejskiej.

Należy jednak zauważyć, że tekst nowego rozporządzenia nie wyjaśnia, jak ten środek będzie sformułowany, ani w jaki sposób państwa członkowskie będą pobierać te pieniądze, więc można przewidzieć, że w wyniku wdrożenia tego rozporządzenia poszczególne kraje rozważą utworzenie podatków, które pomogą im sfinansować część tego zobowiązania.

Na przykład w przypadku Hiszpanii podjęto inicjatywę w postaci Projektu Ustawy o Odpadach i Zanieczyszczonej Glebie, która nadal znajduje się na etapie procedury parlamentarnej, zgodnie z którą opakowania plastikowe nienadające się do ponownego wykorzystania są objęte podatkiem pośrednim w wysokości 0,45 €/kg od produkcji, importu lub wewnątrzwspólnotowego nabycia takich opakowań. Taka sytuacja ma miejsce również we Włoszech, gdzie wprowadzono rozporządzenie nakładające podatek w wysokości 0,45 €/kg na opakowania plastikowe nienadające się do ponownego wykorzystania lub kompostowania. W tym przypadku planowano ją wdrożyć na początku 2020 r., ale pandemia wywołana przez COVID spowodowała opóźnienie jej wprowadzenia do połowy 2021 r. Zarówno w przypadku Hiszpanii, jak i Włoch, nie ustalono minimalnego progu pozwalającego na uniknięcie opłaty, w przeciwieństwie do nowych przepisów przyjętych w Wielkiej Brytanii, gdzie podatek pośredni w wysokości 0,20 £/kg będzie miał zastosowanie wyłącznie do opakowań zawierających mniej niż 30% materiałów pochodzących z recyklingu.

Nie ulega wątpliwości, że celem tego rozporządzenia na szczeblu europejskim jest zachęcenie państw członkowskich do recyklingu opakowań z tworzyw sztucznych, natomiast na szczeblu wewnętrznym, środki państwowe są bardziej skoncentrowane na zwiększeniu ilości tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu opakowań. Natomiast w obu przypadkach, celem pośrednim jest propagowanie selektywnej zbiórki jako kluczowego elementu ułatwiającego recykling.

Reasumując, zarówno środki podjęte na szczeblu ogólnym w obrębie Unii Europejskiej, jak i te stanowione przez poszczególne państwa członkowskie, stanowią istotny postęp w zakresie zrównoważonego rozwoju, ale aby były one naprawdę skuteczne, konieczne jest, aby wszystkie podmioty uczestniczące w tym procesie podjęły niezbędne działania w celu ich realizacji. Jaki jest sens opracowywania przez przedsiębiorstwa coraz bardziej zrównoważonych rozwiązań i prowadzenia recyklingu przez społeczeństwo, jeśli odpady te nie są następnie przetwarzane i segregowane tak, jak powinny?